Snowpiercer

De IJstrein. Jaren geleden kreeg ik dit stripboek te leen van een vriend. Er staat me niet veel meer van bij, behalve dat het een beklemmende sfeer had en een vrij nihilistische boodschap bevatte. Als ik het mij goed herinner. Bong Joon-ho (van het fantastische Memories Of Murder, het mindere The Host en het mij niet bekende Mother) werd enkele jaren geleden ook gegrepen door het boek en ging er mee aan de slag voor een verfilming, met Snowpiercer als resultaat.

De mensheid heeft de globale opwarming van de aarde proberen te stoppen door een koelingsstof in de atmosfeer te spuiten wat resulteerde in de totale bevriezing van de wereld. De enige overlevenden zitten op een trein die oneindig rondjes rijdt over een spoor. Voorin zitten de rijken, achterin de armen, ertussen diverse hekken en bewakers. Curtis (Chris Evans) bereidt een opstand voor om de controle van de voortrazende machine over te nemen.

De film begint met een rustige opbouw in het arme deel, dat qua omstandigheden veel weg heeft van een mijnwerkers- c.q. concentratiekamp. Vies, donker en deprimerend en in barre omstandigheden. Curtis wil een veiligheidsspecialist uit het gevang halen, want die weet de beveiligde deuren open te krijgen. Het innemen van de trein gaat stap voor stap, compartiment na compartiment, met elk eigen verrassingen, obstakels, wonderbaarlijkheden.

De opstand van het proletariaat tegen de rijke heersende klasse. Geen nieuw verhaal, maar wel een aparte jas. Die trein. De NS zou tips van moeten krijgen hoe men deze trein in die barre omstandigheden zo punctueel kan laten rijden, al 18 jaar lang! Nou ja, het is niet het enige vergezochte onderdeel van de film (op welke brandstof of energie rijdt de trein eigenlijk?), maar daar sta ik dan maar niet teveel bij stil. Waar ik wel bij stil sta is verschil tussen arm en rijk, dat niet alleen in vies, donker en deprimerend versus schoon, kleurrijk en idyllisch naar voren komt, maar ook in normaal en volwassen versus absurd en infantiel. Het doet denken aan eenzelfde soort tweeverdeling binnen The Hunger Games, waarbij Mason (Tilda Swinton) dan Caesar Flickerman (Stanley Tucci) is, maar dan nog even erger. In The Hunger Games had ik al wat moeite met die overdrevenheid, in deze film nog meer, aangezien het resulteert in een discrepantie in toon die daardoor nog moeilijk serieus te nemen valt. Het komt voor dat je van een vrolijke Sjakie en de Chocoladefabriek-achtige omgeving naar een grimmige scène gaat waar iemand door het hoofd wordt geschoten, binnen enkele seconden. Afgezien van die toon stapelen de ongeloofwaardigheden zich verder op. Ze zouden in eerste instantie misschien niet eens zo opvallen, omdat je toch wel boeiend wordt bezig gehouden. Maar zou jij even rustig sushi gaan eten als je met een opstand bezig bent? Sushi die toevallig net één van de twee keer per jaar wordt geserveerd…

Moebius

Vader is overspelig. Moeder en zoon zijn getuige. Na een mislukte poging bij haar man snijdt ze (dan maar) het geslacht van haar zoon af. Onmacht? Voorkomen dat hij later dezelfde fout maakt? De actie heeft verstrekkende gevolgen.

Er wordt geen woord gesproken in deze (geluids)film van Kim Ki-duk (Spring, Summer, Fall, Winter… and Spring, Bin-jip, Pieta), wat het geheel iets artificieels, maar ook iets heel puurs geeft. Actie en reactie. Basaal, extreem en onomwonden. Zowel inhoud als uitvoering. Schuld, boete, wraak, woede, opoffering, liefde, angst, schaamte, verantwoordelijkheid, spijt. Gevoelens die we allemaal kennen, maar in deze film zie je ze aan de hand van niet alledaagse voorbeelden terug. Kim Ki-duk neemt je mee op een zoektocht naar alternatieve vormen van seksueel genot, waarbij weinig wordt geschuwd, taboes bij de hoorns worden gevat. Er zijn bizarre sadistisch erotische momenten die bijna komisch overkomen als ze niet zo triest waren. Daarbij krijgt je verwondering over wat je ziet veelal de overhand. Ik moet denken aan David Cronenberg’s Crash, of Lars von Triers Antichrist, regisseurs en films die grenzen opzoeken, provoceren maar ook iets te melden hebben. Zo liggen er veel dingen verscholen in Moebius die je door alle commotie over het hoofd zou kunnen zien, maar die de film nog meer de moeite waard maken. Denk maar eens aan het voornaamste doel van de vader voor zijn zoon (zorgen dat hij seksueel genot kan hebben) en waarom dit zo is. Er rijzen vraagtekens bij het belang van seks dat door de personages zo wordt benadrukt. Let ook eens op de rol van de vrouw en de minnares, die door dezelfde actrice blijkt te worden gespeeld!

Het is een toch wel unieke belevenis deze film, die aan het eind een soort van cirkel rond maakt en je dan toch voornamelijk met een naargeestig en ongemakkelijk gevoel in je maag achter laat.